TOPLUMDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ GÜNCELİ

Merhaba sevgili Mavi Manga okurları,

Ben Mavi Manga editörü Suga! Geçen hafta çok kıymetli Sumire’min güncelinden sonra yılda bir kere güncel yazdığımızın farkına bir kez daha vardım. Bu nedenle toplumsal bir konuya değinmeye ve sizleri bu konu üzerinde düşündürtmeye karar verdim. O zaman haydi başlayalım!

2014 yılından beri süre gelen Birleşmiş Milletler kampanyasından bahsetmek istiyorum sizlere: HeForShe. Ülkemizde bu kampanya çok fazla etkiye sahip olmadı, ta ki Sayın Ali Koç’un bu kampanyaya destek çağrısına kadar. Benim de bu kampanyadan Sayın Ali Koç sayesinde haberim oldu, iyi ki de oldu. Peki nedir bu HeForShe? HeForShe, Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin (UN Women) başlatmış olduğu, toplumsal cinsiyet eşitliğinin ilerlemesi için bir dayanışma kampanyasıdır. Amacı, tüm toplumsal cinsiyetleri değişim aracı olarak görmeye ve olumsuz klişelere ve davranışlara karşı harekete geçmeye teşvik ederek eşitliği sağlamaktır. Bu kampanyayı birçok ülke başkanı, büyük firmaların CEO’ları, üniversiteler, sanatçılar desteklemektedir. (Bkz. Shinzo Abe, Tabaré Vázquez, Ir. H. Joko Widodo, Stefan Löfven, Nick Read, Andrew Wilson, Ömer M. Koç, Stony Brook University, Nagoya University, Sciences Po, Kenyatta University gibi.)
“O kız/erkek, onu yapamaz!”

Bunu duydunuz mu hayatınızda? Ben şanslı bir kızım, o kız maç izlemez, o bir kız, o mesleğiyapamaz gibi cümleleri ailemden işitmedim. Umarım sizlerde işitmemişsinizdir. Ama araştırma bulgularına göre bu cümleleri işiten kız/erkek sayısı son derece fazla. Bu konudaki verilere bakarsak konu daha iyi anlaşılacaktır:149 ülkedeki eğitim, sağlık, siyaset ve iş hayatını inceleyen Dünya Ekonomik Forumu, 2018 Cinsiyet Eşitliği Raporu’nda cinsiyet eşitliğinin yüzde 62,8 oranında sağlandığı Türkiye, 149 ülke arasında 130’uncu sıradadır.Ülkemiz iş hayatına katılım ve fırsat eşitliği alanında 131’inci, eğitim alanında 106’ncı, sağlık alanında 67’inci, siyasete katılım alanında ise 113’üncü sırada.

Cinsiyet eşitliğinden bahsederken cinsiyet ayrımcılığı da tam karşımızda durmaktadır. Cinsiyet ayırımcılığı, genel anlamda bireylere cinsiyetlerinden dolayı toplumda adaletsiz bir şekilde davranılmasıdır.

TMMOB’nin sayfasından yararlandığım bu kısımda sizlere cinsiyet ayrımcılığının içeriğinden bahsedeceğim. Cinsiyet ayırımcılığı, bireyin insan haklarından tümüyle yararlanmasını engelleyen sosyal açıdan yapılandırılmış cinsiyet rolleri ve normlarına dayalı olarak herhangi bir ayırıma, dışlanma ya da kısıtlamaya maruz kalmasıdır. Cinsiyet ayırımcılığı, kaynaklara ve fırsatlara ulaşmada eşitsizlik, şiddet, temel hizmetlerden yararlanmada yetersizlik, çalışma yaşamı ve siyasette kadının sınırlı olarak yer alması ve kadınlarla erkekler arasındaki kişisel ilişkilerdeki güç dengesizliği hususlarıyla yakından ilişkilidir.

Dolayısıyla cinsiyet ayırımcılığı; toplumda kadınların temel hizmetlerden yoksun olması, fırsatlara ve kaynaklara sahip olmada erkeklere oranla eşit olmayan koşullar yaşaması, şiddete uğraması, siyasette ve çalışma yaşamında düşük oranlarda temsil edilmesi biçiminde tanımlanmaktadır.

Cinsiyet ayırımcılığı, doğrudan ve dolaylı cinsiyet ayırımcılığı olmak üzere iki biçimde ortaya çıkmaktadır.

1.Doğrudan cinsiyet ayırımcılığı, bir bireyin bir kadına cinsiyetini esas alarak bir erkeğedavrandığı ya da davranacağından daha olumsuz davranması veya daha az olumlu davranmasıdır.
2.Dolaylı cinsiyet ayırımcılığı ise biçimsel olarak eşitlikçi gözüken davranış veya uygulamaların sonradan kadın üzerinde ayırımcı etkiler yaratmasıdır.

Meslek seçiminde cinsiyet ayrımcılığı diye bir konu da var. Yine okuduğum bir makalede kız ve erkek öğrencilere “İnsanlar meslek seçiminize müdahale etti mi?” diye sorulmuş ve cevaplamaları istenmiştir. Ankete katılanlardan 124’ü erkek ve 143’ü kız olmak üzere 267 öğrenci “Evet, müdahale etti veya kısmen müdahale etti” şıkkını işaretlemişlerdir. Müdahale şekli ise, kolay iş bulamazsın, kişiliğine uygun değil, bölüm sana uygun değil, sana yakışan meslek değil, toplumda kabul gören değil şeklindedir. Buna kim, nasıl karar vermektedir?

Dikkatinizi çekerim, burada yalnızca kadınlardan/kızlardan bahsetmiyorum, burada erkeklerden de bahsediyorum.Toplumda cinsiyet eşitsizliği, sadece kadınların ve kızların sorunu değildir, erkekler de toplumsal eşitsizlikten,örnekte de görüldüğü gibi, olumsuz etkilenmektedir.

HeForShe, cinsiyeti, seçimleri ne olursa olsun her bireyi ilgilendirmektedir. Bu kampanya HEPİMİZİN!

Sizlerde aşağıya bırakacağım linkten “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine SON!”diyebilirsiniz.

https://www.heforshe.org/tr